2009-mrt: Crisis of geen crisis, de beloningen blijven stijgen

20 maart 2009

NRC:

Bonus en bank horen niet thuis in één zin, zei minister Bos van Financiën.
Buiten de geldwereld is limitering van bonussen niet in zicht. Wie presteert het best?

Door onze redacteur Menno Tamminga

Amsterdam, 20 maart. De minister voelt zich machteloos. Kamerleden zijn kwaad. De bonussen in de financiële wereld zijn schietschijf. In Nederland (ING) en in de Verenigde Staten (verzekeraar AIG). Maar hoe zit het met de bonussen voor het topkader in het ‘gewone’ bedrijfsleven?

Paul Polman, de nieuwe topman van voedings- en wasmiddelenconcern Unilever, kreeg vorig jaar na zijn eerste drie maanden een bonus van 438.000 euro. Bonussen zijn bij Unilever gekoppeld aan prestaties. Maar deze niet. Deze bonus hadden Unilever en Polman al afgesproken in hun arbeidsovereenkomst van 29 augustus 2008. „Over 2008 zal een pro rata bonus over de gewerkte maanden worden toegekend”, zegt het contract, dat is gedeponeerd bij de Amerikaanse beurscommissie.

Polman kreeg ook 970.000 euro tekengeld plus een aandelenpakket met een huidige waarde van 1,8 miljoen. Dat is ruim vier maal de waarde van het pakket voor de nieuwe financiële man in het ING-bestuur, Patrick Flynn.

De top van banken en verzekeraars heeft als voorwaarde voor staatsteun zijn bonussen over 2008 geschrapt. Ook bonussen voor mindere goden die aan prestaties of resultaten zijn gekoppeld, gelden nu als bedenkelijk. „Bonus en bank in één zin, dat bekt niet echt lekker”, zei minister van Financiën Wouter Bos twee weken geleden toen ING 300 miljoen euro aan zijn personeel bleek te hebben betaald.

Staatssteun? Verzekeraar Delta Lloyd kreeg het niet. Topman Niek Hoek kreeg wel opties uitgekeerd à 917.800 euro.

Buiten de financiële wereld is na de kredietcrisis nog weinig veranderd. Uitzondering is postbedrijf TNT, dat de bonus voor topman Peter Bakker heeft gelimiteerd op 460.000 euro, 21 procent minder dan hij over 2008 kreeg.

Elders kunnen de behaalde en behaalbare bonussen verder stijgen. Dat gebeurt onder invloed van twee trends. De eerste is de stijging van de vaste salarissen. De contante bonussen zijn een percentage van het vaste salaris: hogere salarissen geven bij gelijkblijvende prestaties hogere bonussen.

Het vaste salaris van topman Feike Sijbesma van chemieconcern DSM steeg vorig jaar met 13 procent tot 766.000 euro. Directievoorzitter René van der Bruggen (594.000 euro) van technisch dienstverlener Imtech kreeg er 10 procent bij, zijn financiële collega 7 procent. Bestuurders van Philips kregen er bijna 8 procent bij, behalve bestuursvoorzitter Gerard Kleisterlee (1.100.000 euro) die 0,1 procent extra kreeg. Shell-topman Jeroen van der Veer (2.000.000 euro) kreeg 8 procent erbij, het hoogste percentage in de Shell-top. Topman Hans Wijers (760.000 euro) van verf- en chemiebedrijf Akzo Nobel kreeg 7,7 procent extra, zijn collega’s 13 procent. De top van uitzendbureau Randstad kreeg 5 procent erbij.

Voor 2009 hebben de meeste bedrijven de vaste salarissen bevroren. Loonmatiging móet dit jaar, maar geldt meestal niet voor contante bonussen en bonussen die in aandelen worden uitbetaald. En juist die zijn het meest lucratief.

Beleggers beginnen zich te roeren. Tot nu toe achter de schermen. Maar volgende week zijn de aandeelhoudersvergaderingen van grote ondernemingen als Philips, chipmachinefabrikant ASML en DSM. De afgelopen weken hebben Randstad en DSM hun voorgestelde bonusverhogingen van de agenda van de aandeelhoudersvergadering gehaald.

De tweede trend die de betalingen opdrijft is de verhoging van het percentage van het (verhoogde) salaris dat als bonus kan worden uitgekeerd.

De contante bonus is meestal gekoppeld aan de winst en de persoonlijke prestaties. De bonussen in aandelen zijn gekoppeld aan de prestaties tegenover een groepje concurrenten, meestal over een periode van drie of vijf jaar.

ASML heeft de percentages voor de contante bonus vorig jaar verhoogd. Wolters Kluwer het jaar daarvoor. Philips verhoogt dit jaar het maximale percentage voor aandelenbeloningen van 160 procent naar 200 procent van het salaris en schrapt bonussen voor minimale prestaties.

KPN komt met een speciale verhoging voor de aandelenbeloningen. Dat moet de bestuurders een impuls geven om de „verstrekkende ambities” voor de komende jaren toch te halen.

Shell heeft de percentages voor de aandelenbeloningen vorig jaar verhoogd naar maximaal vier maal het vaste salaris. Afgelopen jaar kregen drie topmanagers die in de race waren voor de opvolging van Van der Veer speciale aandelenpakketten ter waarde van een jaarsalaris (rond de 1 miljoen euro), om niet weg te gaan.

De commissarissen, onder wie Wim Kok, blijken soepel om te gaan met hun eigen normen. In 2007 en 2008 dreigden de topmanagers van Shell een aandelenbeloning te missen omdat de prestaties net niet voldoende waren. Twee keer beslisten de commissarissen anders. Dat levert bijvoorbeeld Van der Veer aandelen op die bijna 3 miljoen euro waard zijn.

Het lijkt opeens een kleine trend. Meer verdienen dan je baas. Wie wil dat niet? Neem Steve Rusckowski, bij Philips verantwoordelijk voor de medische divisie. Hij kreeg over 2008 221.174 euro bonus, meer dan president Gerard Kleisterlee (220.000 euro).

Bij KPN ontving Stan Miller een extra beloning van ruim 3,1 miljoen euro. Hij leidt de internationale mobiele activiteiten van KPN. Zijn speciale beloning is hoger dan de bonus à 2,5 miljoen euro in 2007 voor bestuursvoorzitter Ad Scheepbouwer bij zijn contractverlenging.

Nummer drie is Erik Engstrom, de Zweedse chef van uitgever Elsevier. Zijn bonuspercentage (105,1) overtreft dat van zijn baas Crispin Davis (91).

Nummer vier wordt de nieuwe financiële directeur van Unilever, Jim Lawrence. Unilever kreeg vorig jaar toestemming van zijn aandeelhouders om diens prestatiebeloning in aandelen op te schroeven tot het dubbele (340 procent van het salaris) van wat de nieuwe topman Paul Polman kan krijgen. Vanwaar het verschil? Polman is afkomstig van het Europese Nestlé, Lawrence van het Amerikaanse General Mills. En Amerikanen betalen beter.

bron: www.nrc.nl

Advertentie

2009-feb: De januskop van ‘Big Business’

door kareldegrote op 23/02/2009

januskop
Economen trachtten al maanden elkaar de tent uit te vechten over wie er schuld is aan de huidige crisis: de markt of de overheid? Intussen tuimelen banken om en maakt de overheid zich zorgen over het dalende vertrouwen in de (financiële) markt. Gisteren kwamen de Europese leiders samen voor de bespreking van een oplossing voor de economische crisis, terwijl in Amerika het Congres afgelopen zaterdag een groot stimuleringspakket goedkeurde voor het oppeppen van de haperende economie. Staatsinterventie is het sleutelwoord dat in de mond van vrijwel iedere politicus ligt, maar wat zou de markt hier van vinden? Is hier met andere woorden sprake van ongeoorloofde staatbemoeienis?

Eigenlijk is de scheiding tussen markt en overheid schone schijn: de eerste Nederlandse multinational -de V.O.C.– was een bedrijf dat zijn succes te danken had aan een staatsmonopolie op de verkoop van specerijen en aardig wat ’oliemannen’ zijn na hun loopbaan bij Shell op hoge politieke posities terecht gekomen, waarbij ik onwillekeurig denk aan Hendrik Colijn en Wouter Bos. Bovendien profiteerde het Nederlandse bedrijfsleven van de door de overheid gefinancierde koloniale expansie in Nederlands-Indië en Suriname. De relatie tussen de overheid en ‘big business’ is zelfs zo innig dat sommigen plachten te spreken van een samenzwering tussen staat en kapitaal. Blijkbaar is die samenzwering echter niet sterk genoeg gebleken om de huidige crisis te voorkomen.

Het is echter niet verwonderlijk dat de overheid en het zakenleven elkaar op een gegeven moment vinden, want de staat is altijd op zoek naar grote bedrijven die veel belasting opleveren voor de schatkist, terwijl bedrijven geen betere en grotere afnemer kennen dan de overheid. Hiermee komen we eigenlijk tot de kern van het betoog, namelijk dat ‘big business’ helemaal geen hekel heeft aan de overheid als het haar uitkomt, integendeel: de overheid is goed als grootste afnemer van goederen en verstrekker van (quasi-)monopolies.

Wat we nu zien is dat door de economische crisis ‘big business’, de staat en zelfs de vakbond bij elkaar kruipen om de gevolgen van de economische crisis zoveel mogelijk af te wentelen op de burger: de burger is schuld door het ‘dalend consumentenvertrouwen’, de burger mag de ‘Wall Street bailout’ ophoesten door middel van de belastingen en de burger dient zijn sociale rechten in te leveren (pensioenleeftijd/ontslagrecht) om de crisis op te lossen. De staat en kapitaal mogen elkaar in de armen sluiten, maar de burger betaalt de rekening.

bron: kareldegrote.wordpress.com

2007-apr: Graaicultuur van topondernemers gaat gewoon door

12 april 2007

Een superbonus van 12 miljoen en een vast inkomen van 2 miljoen op je salarisstrook, wie wil dat nu niet? Numico bestuurder Jan Bennink heeft in ieder geval zijn zaakjes goed voor elkaar. Graaicultuur ten top natuurlijk. Maar Bennink is niet de enige in Nederland die “het goed doen”. Een beetje topman van een doorsnee energiebedrijf kan ook al niet meer lachen van het geld, commissarissen van grote bedrijven kijken stilletjes toe en incasseren ondertussen een geweldig bedrag. Ook topman Van der Veer van Shell kan tevreden zijn over zijn bonus van 2 miljoen

Publieke opinie heeft invloed
Voormannen van uitgeverijen zijn bereid hun bonussen in te leveren, anderen schenken het aan een goed doel. Allemaal uit angst om aan de schandpaal genageld te worden. Ook Wim Kok heeft een leuk financieel jaar achter de rug, maar ook de PvdA topman graait leuk mee als commissaris bij leuke internationals. 254.000 Euro aan bijbaantjes is niet misselijk, maar verbleekt natuurlijk bij “de grote mannen”.

Lees het volledige artikel op: www.startbedrijf.nl

2004-mei: Tegenlicht – De Graaicultuur

Uitgezonden:

zondag 16 mei 2004

Enron, Worldcom, Ahold, Parmalat, Tyco, Shell…..
De laatste tijd is een stroom aan boekhoudschandalen aan het licht gekomen en het einde is nog niet in zicht. Topmanagers van beursgenoteerde multinationals ‘are having a rotten time’ (The Economist). Naast de aandacht van justitie, media en beleggers voor de fraudezaken, zijn de beurskoersen gekelderd en ook het publieke geweeklaag over bonussen en topsalarissen houdt maar niet op.

Tegenlicht levert een bijdrage aan de discussie over normen en waarden en onderzoekt de graaicultuur aan de top van het multinationale bedrijfsleven.
Wat is er gebeurd? Welke structurele oorzaken zijn er voor de fraudezaken? En hoe is te verklaren dat succesvolle managers, rolmodellen van de jaren negentig, nu als oplichters en zakkenvullers worden afgeschilderd?

In mei 1999 maakte Bregtje van der Haak voor de VPRO een portret van de Nederlandse onderneming Ahold. Het was de euforische tijd van fusies en overnames onder leiding van Cees van der Hoeven. Het bedrijf presenteerde kwartaal na kwartaal spectaculaire winstgroei en waardestijging van het aandeel. Nu, vijf jaar later, is daar weinig van over.

In “De graaicultuur” is Ahold het vertrekpunt voor een zoektocht naar de structurele oorzaken van de malversaties, die de kijker voert van Zaandam via Amsterdam naar New York, Boston en Milaan.

Aan het woord komt Pieter Bouw (ex-KLM, nu Swiss Air), en in Italië verklaart Marco Vitale, bedrijfseconoom en voorzitter van een groot Italiaans pensioenfonds de corruptie. In de VS geeft de meest geïmiteerde en bewonderde Amerikaanse topmanager Jack Welch (ex-General Electric) zijn visie op het thema.

Verder een bezoek aan Harvard Business School en analyses van Roger Lowenstein (“Origins of the Crash”), Bill George (“Authentic Leadership”) en Rakesh Khurana (“Searching for a Corporate Savior”).

Regie: Bregtje van der Haak
Research: William de Bruijn/Bram Esser
Productie: Mariska Schneider
Eindredactie: Roel van Broekhoven/Hans Keller/Doke Romeijn

Met dank aan Euronext

bron: www.vpro.nl

bekijk hier de reportage (55min.)