Graaicultuur
Buitenhof: 23 september 2007
Column Jos de Beus
De Algemene Beschouwingen gingen over de graaicultuur. Maar het feit dat de marktsector niet wordt aangepakt, duidt op verlegenheid in een grotere kwestie.
Wie is de baas over onze open economie?
Wie voorkomt dat grote bedrijven buitenlandse kolonies worden, wat we in grote steden juist proberen te bestrijden?
Wie stopt ook de brievenbusvennootschappen enkel opgericht om de belasting te ontwijken?
De strijd om het voortbestaan van ABNAMRO heeft een radeloosheid in de politiek aan het licht gebracht.
We zagen een bedrijfsleiding die ondermaats presteerde, de bank tot prooi maakte van concurrenten, haar eigenbelang veilig stelde, en de toekomst van het bedrijf in handen legde van aandeelhouders en beleggingsfondsen.
Speculanten beslissen straks over de riskante biedingen van Barclays en Fortis.
Het algemene belang lag bij groei op eigen kracht of een fusie met ING.
Maar alle woordvoerders van dit belang zijn impotent.
Als kapitaal zich onmaatschappelijk gedraagt, is er geen tegenmacht meer. Kamerleden, hoge ambtenaren, vakbonden, ondernemingsraden, old boys, consumenten, vakjournalisten: allemaal zijn ze bezorgde toeschouwers geworden, net als u en ik.
De toezichthouders kunnen de markt voor overnames bijstellen. Maar ook zij hebben geen greep op de ruige verplaatsing van economische macht die gaande is.
Het kabinet vraagt om informatie en wacht. Minister Bos zegt dat we ons niet ongerust hoeven te maken. Aandelen, commissariaten, omzetten, vestigingen, octrooien: alles denationaliseert en verspreidt over continenten.
Wij in de polder worden allemaal produktiever en welvarender van de avonturen van allerlei exportbedrijven.
Maar minister Van der Hoeven en staatssecretaris Heemskerk voelen de onzekerheid van de elite en het onbehagen van de massa. Ze hebben de Sociaal Economische Raad gevraagd te adviseren over nieuwe instrumenten voor beleid – naast bevordering van het vestigingsklimaat en sleutelsectoren.
Kennelijk is afscherming van strategische sectoren met gouden aandelen of schepping van nationale kampioenen iets voor grote landen maar niks voor Nederland.
Wat dan wel?
Het kabinet spreekt iedereen, bewondert iedereen en steunt iedereen die zorgt voor grensoverschrijdende handel: leve de spaarlampen van Philips uit China! Maar dat oogt inefficiënt en bangelijk.
Ik bepleit een sociaal-kapitaaltoets.
Als een bedrijf, zoals ABNAMRO onder Groenink, zich afkeert van het land, onze arbeidskrachten vervangt en uit de traditie van samenwerking stapt, dan moet het daarvoor de sociale kostprijs betalen. Het wordt doorverwezen naar het toezicht van Europese en wereldwijde instellingen.
De Haagse overheid staakt haar bijzondere bijstand.
De politiek zou zich in haar economisch beleid moeten richten op bedrijven met een stevige grondslag en gunstige uitstraling in onze economie en samenleving. Dat is geen “misplaatst Oranjegevoel”, maar volgt uit de regeringsverklaring over saamhorigheid en de bestaansreden van het Ministerie van Economische Zaken.
bron: www.vpro.nl
GraaiZaken . NL 